Elektromanyetik Alan Ölçümü
Elektrik Alanı nedir?
Elektrik alanı, bir elektrik yükünün başka bir elektrik yükü üzerinde yarattığı çekme veya itme kuvveti etkisini ifade eder. Her elektrik yükü (şarj) bir elektrik alanı üretir. Elektrik alanını meydana getiren şey, elektrik yüklerinin varlığıdır. Bundan dolayıdır ki, elektrik şebekesine bağlı bir lamba, içinden akım geçip yanıyor olmasa bile bir elektrik alanı yaratır. Bir cihazın beslenme gerilimi yükseldikçe, bunun sonucu olarak ortaya çıkan elektrik alanı da yükselir. Elektrik alan şiddetinin birimi metre başına volt (V/m) olarak ifade edilir. Elektrik alan şiddeti kaynaktan uzaklaştıkça hızla azalır. Elektrik alanı için dikkate değer bir nokta, az da olsa yalıtkan nitelikli küçük bir engelin bile (bina, ağaç vb.) elektrik alanını engelliyor olmasıdır.
Manyetik Alan nedir?
Manyetik alan, elektrik yükleri yer değiştirdiğinde, yani bir elektrik akımı sirkülâsyonu olduğunda ortaya çıkar. Lamba yandığında, elektrik alanının yanı sıra, akımın besleme kablosundan lambaya geçişinden kaynaklanan bir manyetik alan da söz konusudur. Manyetik alanda, manyetik akı yoğunluğu birimi tesla (T) uluslararası birim olarak kullanılır. Çoğunlukla mikrotesla ( T) olarak ifade edilir. Manyetik alan ölçü birimi olarak Gauss (G) birimi de kullanılmaktadır. Akım ne kadar yüksekse, bunun bir sonucu olan manyetik alan da o kadar yüksek olur. Elektrik alanında olduğu gibi, manyetik alan şiddeti de mesafe ile hızla azalır. Buna karşın, manyetik alan, elektrik alanında olduğu gibi engel teşkil eden nesnelerce neredeyse hiç engellenmez. Elektromanyetik alanlar (EMA), elektrik ve manyetik alanların bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Burada, elektrik dalgası ve manyetik dalga ışık hızında birlikte yer değiştirirler. Elektromanyetik alanların belirgin özelliği frekansları ve dalga uzunluklarıdır. “Frekans”, dalganın bir saniyedeki titreşim (salınım) sayısıdır ve Hertz (Hz) ile ölçülür. Dalga uzunluğu ise bir titreşim sırasında dalganın katettiği mesafedir. Frekans yükseldikçe dalga uzunluğu kısalır ve alanda yayılan enerji yükselir.
SAR nedir? SAR değeri önemli midir?
Elektromanyetik spektrumda 10kHz – 300 GHz frekans aralığında çalışan sistemlere örnek olarak; radyo, televizyon ve telsiz sistemleri, radar sistemleri, uydu haberleşme sistemleri, mikrodalga fırınlar, tıpta ve sanayide RF frekansında çalışan sistemler ve GSM haberleşme sistemleri verilmektedir. Söz konusu sistemlerin yarattığı elektromanyetik radyasyonun canlı doku ile tkileşiminin ölçüsü olarak “özgül soğurma hızı (SAR)” tanımlanmaktadır. SAR dokularda soğurulan ve ısıya dönüşen güçle ilgilidir.
İnsan hayatı için önemli olan bu SAR değerini belirten uyarıcı bir unsurun cihazlar üzerinde olmamasıbir soru işaretidir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yürütülen Elektromanyetik Alan Projesi’nde cep telefonu SAR değerleri için en fazla 0.1 W/kg SAR değeri önerilmektedir. Ancak ülkemizde satılan cep telefonlarının SAR değerleri 0.1 ile 1.11 arasında değişmektedir.
Manyetik alanın kısa ve uzun vadedeki etkileri
Kısa Vadeli Etkiler
•Stres,
•Görüşalanın daralması,
•Kulak bölgesinde ısınma,
•Kalp pilinin bozulma riski,
•Kulak çınlaması,
•Yorgunluk hissi,
•Konsantrasyon bozulması,
•Başağrıları,
•İşitmede geçici aksaklılar,
•Sersemleme
Uzun vadeli etkiler
•Genetik yapının bozulması,
•Beyin hücrelerinde ölüm ve beyin tümörü,
•Beyaz kan hücresi (lenfoma) kanseri,
•Kan beyin bariyerinin zedelenmesi,
•Kalp rahatsızlıkları,
•Hafıza zayıflaması,
•Kalıcı işitme bozuklukları,
•Embriyo gelişiminin zarar görmesi,
•Düşük riskinin artması,
•Kan hücrelerinin bozulması